Τρίτη 11 Μαρτίου 2014

Σηράγγιον (Σπηλιά Παρασκευά) - Πειραιάς


Το λεγόμενο Σηράγγιο (ή Σηράγγιον ή Σηραγγείον ή Σήραγγα), είναι υπόγεια δίοδος, σπήλαιο, στον Πειραιά. Θεωρείται πανάρχαιο κατασκεύασμα που ανάγεται στους πρώτους που συνοίκισαν την πόλη, στους προϊστορικούς Μινύες, ιωνικής καταγωγής, οι οποίοι φαίνεται πως εγκαταστάθηκαν μόνιμα στον Πειραιά, προερχόμενοι από τον Ορχομενό της Βοιωτίας.
Πρόκειται για μια σπηλαιώδη κατασκευή που ανακαλύφθηκε το 1897 και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Καστέλλας σε απότομη βραχώδη ακτή πάνω από τη θάλασσα, στη σημερινή θέση "Βοτσαλάκια", άλλοτε γνωστή ως "παραλία του Παρασκευά", από το όνομα του ιδιοκτήτου της παραλιακής κοσμικής ταβέρνας που υπήρχε παλιά εκεί, εξ ου και το όνομα "σπηλιά του Παρασκευά" και παλαιότερα "σπηλιά του Λαλαούνη".






 (Θέσεις οπου τοποθετούσαν τα προσωπικά τους αντικείμενα, οι επισκέπτες, οταν ο χώρος λειτουργούσε ως βαλανείο)














(Το τέλος της υπόγειας στοάς μετά απο 12 μέτρα)

(Φρέαρ εξαερισμού)



(Ο Πρώτος τάφος εντός του Σηράγγιου)

(Ο δεύτερος τάφος)



Για το Σηράγγιο και τον ήρωα Σήραγγο δεν υπάρχουν πληροφορίες στα λεξικά Σουίδα και Ησυχίου. Περί αυτών όμως κάνει λόγο ο Αρποκρατίων, πως ο Λυσίας αναφέρει αυτό ως χωρίο του Πειραιά, στον κατά τον Ανδροτίωνα λόγο του.
Ο Φώτιος σημειώνει πως το Σηράγγιο, εντός του οποίου υπάρχει και ηρώο, κατασκευάστηκε από τον Σήραγγο.
Κατά τον Ιάκωβο Δραγάτση, ο οποίος εξέδωσε το 1925 σχετική μελέτη με τίτλο "Το εν Πειραιεί Σηράγγιον", αναφέρεται πως πρόκειται για λουτρώνα (βαλανείο) με διάφορα διαμερίσματα.
Τα σωζόμενα μωσαϊκά αποδεικνύουν πως ο χώρος είχε υποστεί μετατροπές στη ρωμαϊκή περίοδο.
Η ανακάλυψη βωμού από πωρόλιθο, με την επιγραφή "Απόλλωνος αποτροπαίου", φανερώνει πως πρόκειται για αρχαίο ιερό που ανάγεται στον Σήραγγο, από το όνομα του οποίου και παράχθηκε η λέξη Σηράγγιο.

Η υπόγεια αυτή σπηλαιώδης κατασκευή εισχωρεί μέσα στο βράχο περίπου 12 μέτρα, κάτω από την παραλιακή λεωφόρο Βασιλέως Παύλου (Αλέξανδρου Παπαναστασίου), όπου και βρίσκονται δύο αρχαίοι τάφοι με ένα φρεάτιο προ αυτών.
Η αίθουσα έχει κυκλικό σχήμα και κοσμείται με διάφορα ψηφιδωτά.
Στις δυο πλευρές της εισόδου υπάρχουν δύο ψηφιδωτά εκ των οποίων το μεν ένα παριστά τη Σκύλλα το δε άλλο αρχαίο νεανία σε τέθριππο άρμα, που κατά μεν τον αρχαιολόγο Χιοτέλη είναι θαλάσσια θεότητα, κατά δε τον Ι. Δραγάτση πρόκειται για τον ήρωα Σήραγγο.

Από τον αρχαίο Έλληνα ρήτορα Ισαίο πληροφορούμαστε (από το "Περί του Φιλοκτήμονος κλήρου", 33) πως το Σηράγγιο κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. ανήκε στον Ευκτήμονα που το πούλησε στους Αντιφάνη και Αριστόλοχο αντί 3.000 δραχμών.
Πλήρη περιγραφή του Σηραγγίου του Πειραιά και των αναπαραστάσεων του δίδεται από τον Γ. Ζαννέτο στο περιοδικό "Εμπόριο" έτους 1910, όπου και αρχίζει την περιγραφή από το έτος 1894, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες απομάκρυνσης χωμάτων που έφραζαν μεγάλο μέρος της εισόδου.

Η Σπηλιά του Παρασκευά είχε διαμορφωθεί ως κοσμική ταβέρνα από τη δεκαετία του 1920. Μάλιστα οι ιδιοκτήτες είχαν φροντίσει για την επικάλυψη των αρχαίων τοιχογραφιών με κρασοβάρελα.
Κατά τη δεκαετία του 1960 διαμορφώθηκε σε λαϊκό κέντρο με το όνομα "Σπηλιά", από όπου πέρασαν πολλά γνωστά ονόματα της ελληνικής λαϊκής μουσικής σκηνής όπως ο Μανώλης Χιώτης και η Μαίρη Λίντα,ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Τώνης Μαρούδας, ο Νίκος Γούναρης, ο Γιάννης Καραμπεσίνης, ο Τάκης Μωράκης με την ορχήστρα του και άλλοι πολλοί.
Τη λειτουργία του κοσμικού κέντρου διέκοψε επί Επταετίας, το 1968, ο τότε δοτός δήμαρχος του Πειραιά Αριστείδης Σκυλίτσης.

Η σημερινή εικόνα του αρχαιολογικού αυτού χώρου είναι αποκαρδιωτική. Κάποια σκουριασμένα κιγκλιδώματα αποτρέπουν την είσοδο στους ενδιαφερόμενους αλλά όχι και στον κάθε επίδοξο επισκέπτη του χώρου ο οποίος δύναται πολύ εύκολα να εισχωρήσει στο εσωτερικό το οποίο θυμίζει χωματερή μετά συνοδείας οσμών αποχωρητηρίου.

Πηγή Βικιπαίδεια



Σήμερα ο χώρος μετά απο καθαρισμό, με ευθύνη της Ε.Π.Σ.Ν.Ε (Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδος ) και σε συνεργασία με τον Δήμο Περαιά, είναι κλειστός και έχει τοποθετηθεί κιγκλίδωμα με σκόπο να προστατευθεί απο περιθωριακά άτομα, που τον είχαν μετατρέψει σε "τεκέ" και αποχωρητήριο...
Η επίσκεψη έγινε απο κλιμάκιο της Ε.Π.Σ.Ν.Ε με υπεύθυνη την αρχαιολόγο την κ. Αλεξάνδρα Μαρή.

 
Θάνος
Ξανθόπουλος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το μήνυμα σας!